Erzurum Peyniri; Erzurum yeşil peyniri yani halk arasında küflenmiş peynir olarak bildiği peynirin insan vücudunda penisilin görevi gördüğü bilinmektedir. Peynir süt ürünleri arasında besin değeri en yüksek olan gıdadır. Protein, mineral, vitamin, gibi organik ve inorganik değerler bakımından zengin yapıya sahiptir. A, B ve E vitamini, kalsiyum ve fosfor bakımından oldukça zengin bir besindir.
Peynir protein bakımından süt ile aynı değeri karşılayacak yapıya sahiptir. Özellikle de beyaz peynir ve lor peyniri bunlar arasındadır. Peynir sindirimi ve hazmı kolay bir besindir. Bu yüzden Erzurumlu olan kişiler bu peyniri mutlaka her yemekten sonra ekmek arası dürüm yaparak tüketirler. Yani sofraların baş tacı olarak bilinir. Bu peynir toplam yağ alımını çok az etkilemektedir. Ayrıca kolesterolü düşürücü bir rol üstlenir. Peynirde süt şekeri ya çok azdır ya da hiç yoktur. Bu yüzden şeker bulundurmaz. Sütü sevmeyen çocuklar için peynir büyük alternatiftir. Çocuklarda boy uzaması, kemik gelişimi ve kemiklerin güçlü olmasını sağlar. Ağız ve diş sağlığını korumakta da görev alır.
Erzurum yöresine has ve ait olan bir peynir çeşidi ise civil peynir veya diğer adı ile çeçil peynirdir. Yağı alınmış sütten üretilen bir tel peynirdir. Bazı yörelerde farklı isimler de kullanılabilir. Çeçil, saçak, tel veya dil peyniri bunlardan birkaçıdır. Yumuşak bir peynir çeşididir. El ile kolayca tel tel ayrılır. Tuzlu ve hafif ekşimsi bir tadı bulunmaktadır.
Civil peynirin en önemli püf noktası çiğ sütten yapılmış olmasıdır. Süt hayvandan sağıldıktan sonra bir süre bekletilir. Süt belirli bir ekşiliğe getirilir ki civil peynir ekşi tatsın. Civil peynir çok çabuk bozulan bir peynir türüdür. Bu yüzden saklama işlemine dikkat etmeliyiz. Tuzlu suda salumara haline getirilerek saklanmalı ya da lor peynir ile karıştırılıp kutular içerisine yerleştirilmelidir. Burada önemli olan ışıklı olmayan karanlık veya loş ortam da bekletilmesidir. Tüketimi ise Erzurum yöresinde lavaş ekmek arasına sararak, her akşam yemekten sonra çayın yanına hazmı ve sindirimi kolaylaştırmasın için mutlaka tüketilir. Civil peynir tuzlu olduğu için yemekten önce muhakkak suda bekletilmelidir. Bu peyniri evde el yapımı olan börek veya pizzalar içerisinde de kullanılır. Eritmeye uygun olduğu için ayrıca tatlı yapımında da kullanılır. En önemlisi yağ oranı düşük olduğu için diyetlerde tüketilebilir.
